Günümüzde çok çeşitli protez kollar ve bacaklar üretilmekte. Teknoloji geliştikçe bunların da becerileri ve özellikleri artmakta. Ama şimdiye kadarki en gelişmiş protez kol, kullanıcının düşünceleri ile hareket edebilecek. Kullanıcısı zihin kontrolü ile yapay parmakları sıkabilir ve hatta onlarla dokunarak belli bir miktar his bile alabilir. Bu kolun tasarımcısı Atom Limbs ve 10 seneyi aşkın süredir proje üzerinde çalışmaktalar.
Atom Limbs CEO’su Tyler Hayes, Fast Company’ye yaptığı açıklamada şu bilgileri vermiş: “Bileğinizi döndürmek istediğinizde veya parmaklarınızı hareket ettirmek istediğinizde, sinyal beyninizden omuriliğinize doğru ilerler. Sonra da omurilikten uzayan sinirler aracılığı ile kolunuza gelir. Bir insan uzvunu kaybetse veya zarar görse bile sinirler hala oradadır ve kaslara sinyal yollarlar. Ne yazık ki harekete geçecek gerçek bir uzuv bulunmamakta. Biz kolunuzdan ve kaslarınızdan yayılan elektrik alanını takip ediyoruz ve vücudunuzun gönderdiği o sinyali yakalıyoruz.”
Firmanın bu mantıkla geliştirdiği protez sadece beyinden gelen sinyalleri saptayarak kola istenen hareketi aktarmakla kalmıyor. Aynı zamanda içinde barındırdığı 200 sensör ile, kullanıcı bir nesneyi kavradığında ona bir çeşit dokunma hissi de kazandırabiliyor.
Yaklaşık 20 kilogramlık ağırlıkları kaldırabilen protez kolun kullanının vücuduna takılmasında da yenilikçi bir yöntem geliştirilmiş. Hayes geleneksel protezler için “günümüzde insanların yaptığı şey kolunu plastik bir kovaya tıkmak ve sonra onu bütün gün kullanmak” tanımlamasını yapıyor. Bunun yerine yumuşak bir yapı oluşturan Atom Limbs, kolu eski protezlere göre daha rahat hale getirmek niyetinde.
Protez kol ABD Savunma Bakanlığı’ndan 120 milyon dolarlık bir hibe desteği alarak, Johns Hopkins hastanesinin Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’nda meydana getirilmiş. Johnny Matheny isimli kişi de, kolun önceki üç versiyonu gibi şu andaki versiyonunu test ediyor. Matheny günlük olarak kullandığı protez kanca ile zihin gücüyle çalışan kolu karşılaştırınca, bu deneyimi Wright Kardeşler’in ilk inşa ettiği uçak ile süpersonik bir jeti karşılaştırmaya benzetmekte. Matheny yapay kolu, piyano çalmayı öğrenmek de dahil olmak üzere çeşitli denemelerde başarı ile test etmiş.
Atom Limbs 2022’de protez kolun en son versiyonunu test etmeyi planlıyor. 2023 veya en geç 2024 yılında da kolun piyasaya sürülmesi hedeflenmekte. Firma protez kolun bir benzerini, endüstriyel kullanım için robot kol olarak da üretecek. Koldan sonraki aşama ise aynı teknoloji ile tasarlanmış bir yapay bacak.
