Günümüzde elektronik cihazların oluşturduğu atık dağları, en az plastiklerin oluşturduğu tehlike kadar büyük. Elektronik cihazları oluşturan parçaları ayırıp, bunların işe yarayacaklarını geri dönüşüm süreçlerine sokmak hep zor bir iş olmuştur. Ama bu durum cihazlar küçülüp, parçaları birbirine giderek daha fazla entegre oldukça iyice zorlaştı. Akıllı saat ve akıllı bileklikler gibi ürünlerin geri dönüştürülmesi her zamankinden daha zor. Gerçi buna karşı çözüm geliştiren yenilikçiler de var.
Elektroniklerin geri dönüşümünde yaşanan zorluklar yüzünden her sene milyonlarca ton elektronik atık oluşmakta. Geri dönüşüm süreçleri çok fazla emek ve zaman gerektiriyor. Ayrıca süreçlerde başvurulan yakma ve asit kullanma gibi yöntemler insan sağlığına da zararlı. Çin’in Tianjin Üniversitesi’nden bir grup biliminsanının gerçekleştirdiği araştırma ise, elektronik cihazların belli bir kısmının suda çözülmesini sağlayarak soruna farklı bir açıdan bakmakta.
Araştırma ekibi daha önce suda çözülebilen yeni bir tür çinko bazlı nanokompozit materyal geliştirmiş. Bu projenin amacı, materyalin geçici elektronik devreler için kullanılmasıymış. Fakat ekip çalışmaları sonucunda materyalin tüketici elektroniği cihazlarında kullanım için yeterince iletken olmadığına karar vermiş.
Projenin daha sonraki aşamalarında bunu iyileştirmek için, çinko bazlı nanokompozite gümüş nanoteller eklenerek yapısının değiştirilmesi deneniyor. Sonuçlar başarılı olmuş ve materyal eskisine göre çok daha iletken hale getirilebilmiş. Daha sonra elde edilen malzemenin polivinil alkol adı verilen, bozunabilir bir polimer üzerine serigrafi ile basılması denenmiş. Elektronik devreler ise su damlacıkları tarafından tetiklenen kimyasal reaksiyonlarla katılaştırılmış.
Verilen bilgiye göre elde edilen nanokompozit devre kartları, yine polivinil alkolden yapılmış kasaların içine paketleniyor. Cihazı işe yarar bir akıllı saate dönüştürmek için ise, kullanacak kişinin kalp atış hızını, kan oksijen seviyesini ve adım sayısını ölçen sensörlerin eklenmesi söz konusu. Elde edilen cihaz bu şekilde sınırlı da olsa akıllı saat özellikleri taşımakta, tere dayanabilmekte ancak suda bırakıldığında büyük ölçüde çözünerek geri dönüşümü oldukça kolaylaştırmakta.
Yapılan testlerde, cihaz suda 40 dakika kaldığında polimer kasanın ve devrelerin tamamen çözüldüğü gözlemlenmiş. Geride kalan ise devrelere dahil edilmiş dirençler ve kapasitörlerle birlikte, cihazın OLED ekranı ve mikro denetleyicisi olmuş. Geliştirilen prototipin henüz tüketicilere sunulabilecek bir ürün olmaktan çok uzak olduğu aktarılıyor ama yakın gelecekte farklı amaçlar için özelleştirilebilmesi mümkün gibi.
