COVID-19 salgınında mekanların ve nesnelerin virüsten temizlenmesi için kızılötesi ışığın ne kadar etkili olduğunu defalarca gördük. Kızılötesi ışığa maruz kalan virüs hayatta kalamıyor ve bu da yüzeylerden yaygın bulaşmayı engelliyor. Kızılötesi ışığın özel bir türü ise insanları ve mekanları uzaktan temizlemeye yarayabilir. ‘Far-UVC’ (uzak UVC) denilen bu kızılötesi türünün en verimli kullanımlarından birini Urban Sun ile görüyoruz.
Urban Sun denilen cihaz, Studio Roosegaarde tarafından tasarlanmış ve halka açık alanlarda insanların virüsle karşılaşma ihtimalini azaltan bir çözüm. Uzak UVC teknolojisini kullanan cihazdan yayılan ışık, temas ettiği her yüzeyi sterilize edebiliyor. Buna karşın insan ve hayvanlara zarar vermeyen güvenli bir dalga boyuna sahip.
Stüdyonun kurucusu Daan Roosegaarde ile yapılan bir söyleşide, Urban Sun sayesinde mekanların dakikalar içinde yüzde 99,9 virüssüz hale getirilebilmesinin mümkün olduğu aktarılmış. Böylece hastalanma veya insanların birbirini enfekte etme ihtimali büyük ölçüde düşüyor. Roosegaarde önemli bir uyarıda da bulunmakta. Cihazın yaydığı kızılötesi ışık halihazırda virüse yakalanmış kişileri iyileştirmiyor veya gelecekte virüse yakalanmasını engelleyemiyor. Fakat virüsün bulaşmasını önleyerek tren istasyonları, okullar ve meydanlar gibi halka açık yerlerin güvenliğini artırıyor.
Cihaz bir kablo sistemi üzerine monte edilmekte, yükseltilmiş ışık kaynağı da altındaki boşluğa dezenfektan etkisi yapan özel kızıltötesi yayabilmekte. Uzak UVC ışığı yeni bir buluş değil. Geleneksel 254nm kızılötesi ışığın insanlar için zararlı olduğunu biliyoruz. Buna karşın Columbia Üniversitesi ve Hiroshima Üniversitesi tarafından yayımlanan bir araştırma raporu, 222nm dalga boyuna sahip uzak UVC ışığının güvenli olduğunu gösteriyor.
Roosegaarde bunu bir bilim dergisinde okuduktan sonra cihazı geliştirmeye karar vermiş. Tasarım Uluslararası İyonize Olmayan Radyasyondan Korunma Komisyonu’nun (International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection) güvenlik standartlarını karşıladığını, ışık kaynağının ise Hollanda Ulusal Metroloji Enstitüsü tarafından kalibre edildiğini söylüyor.
Her ne kadar uzak UVC’nin çeşitli kapalı mekanlarda kullanımına yönelik denemeler yapılıyor olsa da, Studio Roosegaarde teknolojinin açık alanlarda ilk kez kullanımını gerçekleştirmeyi hedeflemekte. Tasarımcının niyeti Urban Sun’ı Olimpiyat Oyunları veya Burning Man Festivali gibi büyük ölçekli etkinliklere götürmek. İlk çalışan örnek Londra’daki Somerset House’da devreye sokulmuş bile.
