Arılar ve benzer bitki polenleyen canlılar, hastalıklar, parazitler, tarım ilaçları, iklim değişikliği ve süregelen yaşam alanı kayıpları nedeniyle dünya çapında azalıyor. Bern Üniversitesi Ekoloji ve Evrim Enstitüsü’nden Eva Knop’ın liderliğini yaptığı bir araştırma ekibi, gece polen dağıtan canlıların yapay ışık kaynaklarından etkilenerek işlev yapamadıklarını gösteren bir çalışmaya imza atmış.
Knop “Bugüne kadar dünya çapında konuşulan polenleme krizi tartışmasında gece görev yapan tozlayıcılar büyük oranda ihmal edilmiş” diyor. Geceleri çalışan polenleyiciler bitkiler için önemli bir rol oynamakta. Knop’un ekibi çalışmada, bazı çayır çiçeklerini geceleri sokak lambaları ile aydınlatmış. Sonuçta yapay ışık altındaki çiçekler, çevresinde herhangi bir ışık kaynağı olmayan çiçeklere göre üçte bir oranında daha az polenleyici canlı çekmiş. Bu da bitkilerin üremesi ve meyvelerin çoğalması noktasında olumsuz etkiye sahip.
Konut bölgelerinde ışık kaynakları son 20 yılda yüzde 70 oranında arış göstermiş durumda. Işık kirliliğine maruz kalan sahip bölgelerde ışığa duyarlı böceklerin zaten ortadan kalktığı düşünüldüğü için, ekip testler için nispeten karanlık Prealps bölgesini seçmiş. Araştırmacılar gece boyunca neredeyse 300 böcek türünün, çayırlarda yaklaşık 60 bitki türünü ziyaret ettiğini belirlemiş. Sokak ışıkları yerleştirilmiş çayırlarda ise gece polen ziyaretleri, aydınlanmamış alanlara göre yüzde 62 daha düşük olmuş.
Test aşamasının sonunda takip edilen bitkilerde ortalama meyve sayısı yaklaşık yüzde 13 daha düşük olarak saptanmış. Knop bu konuyu “Gün boyunca yapılan polenleme, geceleyin yapay ışık yüzünden oluşan kayıpları telafi edemez” diyerek açıklıyor. Fakat araştırmanın ilginç bir de yan bulgusu olmuş. Gece çalışan polen dağıtıcıların ziyaret etmediği aydınlatılan bitkiler, dolaylı olarak gündüz polenleme işlevi yapan canlılara ekstra malzeme sağlamakta. Ama biyolojik çeşitlilik için polenleme kayıplarının uzun vadeli sonuçlarının yanı sıra, bu konunun daha da ayrıntılı olarak araştırılması gerekiyor.
Knop “Çevre üzerindeki gittikçe artan ışık emisyonlarının olumsuz sonuçlarını azaltmak için acil tedbirler alınmalıdır” diyerek yetkilileri önlem almaya davet ediyor. Konut alanları dünya çapında durdurulamaz şekilde arttığı için, bu neredeyse imkansız bir mücadele haline gelebilir.
Ekibin araştırma raporu ‘Nature’ jurnalinde bir bilimsel makale olarak bulunabilir.
