Amerika’da iseniz Smart America Challenge, Almanya’da Industry 4.0, yok Brüksel’deyseniz IoT-A olarak karşınıza çıkacak. Herkesin standardı farklı ama bu konuda sanırım Almanya yine DIN standartlarında olduğu gibi bu konuda da başı çekecek. Arkasından Amerika bunu derleyip toplayıp bir ISO standardı olarak hepimize gösterecek. Önce Amerikan, sonra Ingiliz danışmanlık şirketleri bu konuda organizasyonlar kuracak, sertifikalı elemanlar üretecek, akabinde Avrupa şirketleri…
Ta ki bir sonraki döneme kadar.
Şimdi biraz bilgisayarın geçmişine dönelim diyorum. Önce yalnızca “sliding rule” vardı; sonra “calculator” oldu; “computer” bilahare “network computer”, nihayetinde “Artificial Intelligence” ve “Internet of Things” adlarını duyduk.
Türkçesi önce abakus ile başlayan, hesap cetveli ile devam eden, bilgisayar, bilgi saklar, bilgi paylaşır sistemlerin ardından yapay zeka ve nesnelerin interneti tanımları karşımıza çıktı.
Özünde ne oluyordu?
“Devrim mi, evrim miydi” derken birçok cihaz ve kavram hayatımıza girmiş ve bir süre sonra da çıkmış oldu. Basit hesaplama işlemleri yerini büyük veri depolarına ve bunların arasındaki istatiksel ilişkileri bulmaya bırakmış, bu ilişkileri anlamlandırmaya yönelmişti.
Yine de Yapay Zeka tanımının hakkını vermek için daha bir hayli yolumuz olduğunu düşünüyorum.
Zira sözünü ettiğim cihazların düşünme yetisi yoktu, sadece bizim verdiğimiz kurallar çerçevesinde hareket ediyor, mevcut syntax’ları değerlendiriyordu. Bir başka deyişle cümlenin içinde geçen “present”ın “hediye” mi yoksa “şimdiki zaman” mı olduğunu anlamıyor. Eğer cevap metnin içerisinde geçmiyorsa çıkarım yaparak cevap veremiyordu.
Örnegin; “Börekçiye gelen adam masasına oturdu, bir porsiyon börek ısmarladı. Hayli geç gelen böreğin yanmış börek olduğunu görünce, böreğe çatalını bile vurmadan hiddetle masasından kalktı ve garsona bağırıp kapıdan çıktı” hikayesini dinleyen bir AI yazılımına “Müşteri böreğin parasını kasaya ödedi mi?” diye sorduğunuzda buna ne “Evet”, ne de “Hayır” olarak cevap alamazsınız ama bir insana sorsanız buna mutlaka “Hayır” cevabı alırsınız.
Ez cümle gerçek Yapay Zeka’ya daha var ama dünya üretimde standartlaşmaya giderken sensörleri olabildiğince belli standartlar çerçevesinde kullanmaya çalışıyor.
İlintili dünya işkillenen birey
Bu on yılda; evler daha akıllı, daha güvenli, uyanık olacak, daha verimli çalışacak, daha az enerji tüketecek, su ve elektrik dağıtım şebekeleri şehirlerde daha verimli çalışacak, akıllı yollar ve araçlar sayesinde araçlar birbiri ile iletişim halinde olacağından daha az kaza olacak, sanayi daha akıllı üretim yapacak, doğal felaketler daha önceden haber alınacak şehirler bunlara daha hazırlıklı olacak. Hastaneler, doktorlar, hastalar, hasta yakınları kısaca herkesin birbiri ile olan etkileşimi daha da artacak.
Her şeyin birbiriyle ilintili ve ilişkili olduğu bir dünyada asıl tehlike ise tüm bu bağlantılı sistemlerin kötü niyetli insanların eline geçmesi ihtimalidir.
Tahmin etmeye, hayal etmeye çalışın. Ne olur?
Ne aile, ne şirket, ne devlet kalır. İşte tüm bu bağlantılardan, akıllı sistemlerden tepede bunları kurgulayanlardan birisi yararlanmaya kalkarsa olacakları düşünün.
Bu durumda kullanıcı ülkelerin, adı Industry 4.0 ya da IoT veya Smart America Challenge, her ne olursa olsun, asıl yapması gereken şey kendi güvenlik çözümlerini geliştirmektir.
